[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zmienionym krojem czcionki (np. kursywą), czy też ewentualnie został wytłuszczony;
124
stosując cytat, trzeba w przypisie bezwzględnie podać zródło, skąd został on
zaczerpnięty (pierwsza litera imienia, nazwisko autora, tytuł, miejsce i rok wydania,
strona, na której znajduje się cytowany tekst),
- do wyrazu lub zwrotu, który występuje w znaczeniu wyraznie odmiennym od
potocznego dla podkreślenia odmienności jego rozumienia,
- do pisania tytułów czasopism lub gazet, np. Zeszyty Naukowe KUL , bądz Gazeta
Wyborcza zarówno w przypisach do tekstu, jak również w zestawieniu
bibliograficznym, chyba że tytuły prac i artykułów piszemy kursywą, wówczas tytuły
czasopism niekoniecznie trzeba umieszczać w cudzysłowie; tu jednak obowiązuje
zasada jednorodności dla całej pracy.
Cudzysłowem można także wyróżnić terminy i zwroty, które są użyte w pracy po raz
pierwszy. W dalszej części tekstu od tego wyróżnienia należy odstąpić. Piszących wyraznie
przestrzec należy przed pisaniem w cudzysłowie tytułów publikacji zwartych, np.
%7łeromski S., Przedwiośnie , Warszawa 1985,
bądz w ogóle prac naukowych:
Davies N., Boże igrzysko. O odwiedzaniu polskiej krainy czarów , Kraków 1995.
5.11. Stosowanie cytatów
Cytat stanowi wyjątek z obcego tekstu, czyjejś wypowiedzi lub słów przytoczonych
dosłownie. Słowo to pochodzi od łacińskich wyrazów citato = wezwanie, obwołanie i citare =
przywołać, powołać (się).
Cytatów używamy wówczas, gdy:
- pewna myśl, teza lub wypowiedz innego (cytowanego) autora wyrażona jest w
sposób wyjątkowo trafny,
- chcemy wykazać ewolucję poglądów danego autora,
- pragniemy we własnym tekście podjąć polemikę z cudzym poglądem (cytując in
extenso - cudzy pogląd) stajemy się wiarygodni wobec przyszłego czytelnika,
- nie potrafimy przekazać własnymi myślami cudzych myśl, np. wypowiedz osoby, z
którą się nie zgadzamy.
Ten ostatni przykład jest bardzo ryzykowny i trzeba powiedzieć wprost, nadużywany
przez dyplomantów, szczególnie piszących pierwsze w swoim życiu prace naukowe.
Pamiętać należy o tym, iż nadmierne cytowanie jest błędem, świadczy o nieporadności
piszącego i w istocie prowadzi do kontrolowanej kompilacji (od łac. compilatio = grabież,
compilator = grabieżca, compilare = zbierać, rabować).
Formalnie cytat jest tekstem w tekście , czyli zestawem obcych słów. Obce słowa
przytoczone dosłownie należy, zatem umieścić w cudzysłowie. Cytat może stanowić część
zdania tworzonego z połączenia słów piszącego z obcym tekstem. Zdanie takie należy
zaopatrzyć w przypis, np.:
Zdaniem edukacji w czasach KEN było wychowanie i wpajanie prawdziwej
pobożności . Oceniając reformatorskie dokonania Komisji, w 1808 r. W. Szweykowski
podkreślał, że ze zdumieniem usłyszeli uczeni Europy, iż Polacy w tych względach innym
narodom dali się wyścignąć, w urządzeniu jednak edukacji jednym podskokiem nagłym
wszystkie wyprzedzili 1.
____________________
1 Komisja Edukacji Narodowej. Pisma Komisji i o Komisji, zebrał i opr. S. Tync, Wrocław
1954, s. 463.
Pisząc pracę, można wykorzystać tylko część cudzej myśli lub wypowiedzi. Wówczas
fragment skrócony zaznaczamy trzema kropkami ujętymi w nawias (& ), poprzedzając je lub
kończąc otwarciem bądz zamknięciem cudzysłowu, np.:
125
Nowy ład moralno-polityczny, konstytucyjny, ogłoszony w dniu 3 maja 1791 r. w
Ustawie Rządowej, rozpoczynał się od słów: W imię Boga w Trójcy Zwiętej Jedynego,
Stanisław August z Bożej łaski i woli Narodu Król Polski, Wielki Książę Litewski, Ruski,
Pruski& wraz z Stanami Skonfederowanymi w liczbie podwójnej Naród Polski (& ) .
albo:
Głos Mazowiecki mienił się pismem katolicko-bezpartyjnym .(& ) %7ływo redagowany,
ostro krytykował rządy sanacyjne.
Jeśli cytat nie zajmuje więcej niż 2-3 wersów (linijek) tekstu, wyróżnikiem cudzych
słów może być ich ujęcie w cudzysłów. Cytat dłuższy należy koniecznie wyróżnić kursywą
bądz ostatecznie napisać z zastosowaniem mniejszej interlinii. Zdecydowanie polecamy
pierwszy sposób, nawet przy cytatach krótszych. Podobnie jak w każdym innym przypadku,
liczy się tu konsekwencja w stosowaniu przyjętego sposobu wyróżniania w całej pracy.
W cytowanym fragmencie można zastosować własną ingerencję, polegającą np. na
zwróceniu uwagi na pewne fragmenty lub niektóre sformułowania. Ingerencja ta musi
posiadać pewną formę techniczną, tj. na przykład wytłuszczenie lub rozstrzelenie (spacja)
wyrazów, na które piszący pragnie zwrócić uwagę. W kwadratowym nawiasie należy użyć
słowa podkreślenie lub jego skrótu podkr. oraz po myślniku inicjałów własnego imienia i
nazwiska. Przykład:
R. Krajewski i S. Szymański, komentując status Rzecznika Praw Obywatelskich,
stwierdzają, iż powoływany on jest przez Sejm za zgodą Senatu na okres 5 lat. Nie może
on zajmować stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej [podkr. - M. K.],
ani wykonywać innych zajęć zawodowych (& ) 3.
_________________________
3 R. Krajewski, S. Szymański, Vademecum prawa, Wydawnictwo INFOR, Warszawa
2000, s. 42.
Niekiedy ingerencja w cytowany tekst wynika z konieczności dodania słowa, bądz
kilku słów dla poprawy rozumienia tekstu, bowiem cytowany tekst, niejako wyjęty z
szerszego kontekstu, zastosowany w innym ujęciu, staje się niezrozumiały.
W tym miejscu piszÄ…cym prace dyplomowe polecamy jako przydatne, m.in.
następujące pozycje pomocnicze:
- Aforyzmy, cytaty i myśli o wychowaniu i twórczości, wybór i opr. M. Krajewski,
Wydawnictwo Naukowe Novum , PÅ‚ock 2003
- Aurea dicta (złote myśli) dla ludzi władzy i polityki, wybrał, opracował i wstępem
poprzedził M. Krajewski, Dom Wydawniczy VERBUM, Rypin 2004.
- Kopaliński Władysław, Słownik wydarzeń, pojęć i legend XX wieku, Wydawnictwo
naukowe PWN, Warszawa 2002.
- Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku, ułożona przez P. Hertza
i W. Kopalińskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975.
- Księga przysłów, sentencji i wyrazów łacińskich, zebrał L. Czapiński, Druk S.
Orgelbranda Synów, Warszawa 1892 (reprint).
- Kuryłowicz Marek, Słownik terminów, zwrotów i sentencji prawniczych łacińskich oraz
pochodzenia łacińskiego, Kantor Wydawniczy ZAKAMYCZE, Kraków 1998.
- Sentencje łacińskie, w opr. M. Dubińskiego, Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2000.
- Sentencja świata, w opr. M. Dubińskiego, Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2004.
126
5.12. Użycie liczb i wzorów w tekście
W tekście opisowym używanie liczb powinno odbywać się bardzo ostrożnie z
zastosowaniem poniższych zasad:
- niewskazane jest używanie liczb arabskich, a także nadużywanie tych liczb (tekst
powinien zawierać wnioski płynące z zestawień liczbowych, które można umieszczać w
tabelach wewnątrz tekstu lub w załącznikach),
- przy pisaniu cyfr i liczb trzeba unikać błędów typu: 5-tego pazdziernika; należy po
prostu napisać: piątego pazdziernika lub ewentualnie: 5. (z kropką), (choć tego ostatniego
sposobu nie polecamy),
[ Pobierz całość w formacie PDF ]