[ Pobierz całość w formacie PDF ]
gniewu. Zaiste bowiem i ty masz jeszcze albo to samo, albo podobne zdanie co do dobra, co i
on, a więc powinieneś przebaczyć. A jeżeli już nie uważasz tego samego za dobro i zło, to
tym łatwiej zachowasz życzliwość wobec człowieka, który błądzi.
27. Nie zapatruj się na to, czego nie masz, jakbyś już miał. Ale z tego, co masz, wybierz to, co
najbardziej jest cenne, i pomyśl, z jakim byś trudem się o to starał, gdyby go nie było. A
uważaj, byś wskutek upodobania w tej rzeczy nie przyzwyczaił się jej tak wysoko cenić, iżbyś
miał doznać niepokoju duszy, gdyby ci jej brakło.
28. Wejdz w siebie. Tę cechę ma wola rozumna, że czuje zadowolenie wewnętrzne, gdy
postępuje sprawiedliwie i przez to samo wolna jest od niepokoju.
29. Nie daj roić wyobrazni. Uspokój popędy. Bądz panem terazniejszości. Poznaj, co się
zdarza tobie i innym. Rozdziel i ogranicz każdy przedmiot na przyczynę i tworzywo. Pomyśl
o godzinie ostatniej. Błąd obcy pozostaw u jego zródła.
30. Z uwagą natężoną słuchaj tego, co się mówi, a rozumem przenikaj to, co się dzieje i co
działa.
31. Ozdobą twą niech będzie prostota i skromność, i obojętność wobec tego, co leży w
pośrodku między dobrem i złem. Ukochaj ród ludzki. Idz za bogiem. Mówi mędrzec:
wszystko na świecie polega na mniemaniu. A inni: naprawdę istnieją tylko atomy. Wystarczy
jednak pamiętać o tym, że wszystko jest takim, jak jest, na podstawie mniemania.
32. O śmierci: jest to rozpadnięcie się w pył, jeżeli przyjmiesz atomy. A gdy przyjmiesz
jedność, to nicość lub przemiana.
33. O bólu: jeżeli nie do zniesienia, to uprowadza nas z życia, a gdy potrwa długo, to znośny.
Umysł zachowuje swoją pogodę,
odgraniczywszy się od niego, i wola nie ponosi szkody. Członki zaś dotknięte bólem niech co
do niego objawią swe zdanie, jeżeli mogą.
34. O sławie: zbadaj ich umysł, jaki on jest, czego unika, a do czego dąży. I o tym, że jak
piasku ławice jedne na drugie naniesione zakrywają poprzednie, tak i w życiu wypadki
poprzednie wnet ulegają zaćmieniu przez następne.
35. Z Platona: "Kto ma umysł zdolny do wzniosłego poglądu i wniknięcia we wszechczas i
wszechistnienie, czy sądzisz, że wysoko ceni życie ludzkie?"- "To niemożliwe"-
odpowiedział.- "A więc taki człowiek i śmierci za nic strasznego nie będzie uważał?"- "Za
nic."
36. Z Antystenesa: "Królewska to rzecz- rozsypywać dobrodziejstwa, a uszy mieć
zamknięte."
37. Szpetne jest, by twarz była umysłowi podległa i według jego rozkazu układała się i
stawała piękną, a by umysł nie układał się na swój rozkaz własny i nie upiększał.
38. "Nie należy się gniewać na bieg wypadków. Nic ich to bowiem nie obchodzi."
39. "Obyś bogom nieśmiertelnym i nam dał powód do radości."
40. "Z życia plon zbierać, jak z kłosu pełnego owoców, by jedno było, a drugie ginęło."
41. "A jeślim ja i dzieci me zostały zaniedbane przez bogów, to i to ma swój powód."
42. "Ze mną jest dobro i sprawiedliwość."
43. Nie wylewaj łez razem z innymi, nie daj się porywać wzburzeniu.
44. Z Platona: "A ja bym mu zupełnie słusznie odpowiedział: Niedobrze twierdzisz,
człowiecze, sądząc, że mąż, o małej nawet wartości, powinien zastanawiać się nad
niebezpieczeństwem życia czy śmierci. Owszem, na to tylko ma patrzeć, czy to, co czyni,
czyni sprawiedliwie, czy niesprawiedliwie, czy jest to czyn męża dobrego, czy złego."
45. "Tak się ma sprawa, Ateńczycy, naprawdę. Tam, gdzie ktoś stanął sam w tym mniemaniu,
że jest najlepszy, albo przez zwierzchnika został postawiony, tam ma- moim zdaniem-
pozostać i stawić czoło niebezpieczeństwu, a o niczym nie myśleć: ani o śmierci, ani o
niczym innym prócz hańby."
46. "Zastanówże się, kochany, czy nie na czym innym polega szlachetność i dobro niż na
ocaleniu życia swego i innych. Na to bowiem, mianowicie na życie krótsze czy dłuższe, nie
powinien zważać prawdziwy mąż ani lgnąć tchórzliwie do życia, lecz zostawić o nie troskę
bogom i zaufać kobietom, że nikt ujść nie może swego przeznaczenia, a potem powinien na to
tylko zważać, w jaki by też najlepszy sposób przeżyć ten czas, który mu do przeżycia
pozostaje."
47. Badaj biegi gwiazd, jakbyś sam w nich brał udział. I ciągle rozważaj wzajemne przemiany
pierwiastków. Takie myśli oczyszczają z brudu życia ziemskiego.
48. Pięknie powiedział Platon: "A kto mówi o ludziach, powinien popatrzeć także na sprawy
ziemskie, jakby skądeś z góry- na trzody, obozy, na roboty polne, małżeństwa, rozwody,
rodzenie się i śmierć, na zamęt sądowy, pustkowia, na różnorakie ludy barbarzyńskie,
obrzędy, pogrzeby i zgromadzenia, na tę mieszaninę, na ten ład utworzony z przeciwieństw."
49. Popatrz wstecz na przeszłość, na tak olbrzymie przemiany mocarstw. Możesz i przyszłość
przewidzieć. Będzie ona bowiem zupełnie taka sama co do formy i nie będzie mogła uwolnić
się od rytmu widocznego w wypadkach terazniejszych. Stąd też jest to wszystko jedno, czy
bada się życie ludzkie w przeciągu lat czterdziestu czy lat dziesiątek tysięcy. Bo co więcej
zobaczysz?
50. "A co z ziemi jest- do ziemi; co powstało z posiewu niebieskiego- ku niebu na powrót
odchodzi." A oznacza to albo rozwiązanie splotów atomowych, albo jakieś rozprószenie
pierwiastków, czucia pozbawionych.
51. I to: "PotrawÄ… i napojem, i lekiem cudownym- w bok kierujÄ…c bieg strumienia, by nie
umrzeć." "Wiatr wiejący z nieba musimy ścierpieć wśród trudów bez narzekania."
52. "Lepszy zapaśnik, ale nie uspołeczniony bardziej obywatel ani nie skromniejszy, ani nie
przyjmuje z większym poddaniem się losu, ani nie jest bardziej względny na błędy bliznich."
53. Gdzie można wykonać coś w myśl rozumu wspólnego bogom i ludziom, tam nic nie
grozi. Tam bowiem, gdzie można osiągnąć pewną korzyść działaniem, które prowadzi drogą
prostą i pewną, a nie zbacza od linii ustroju człowieka, tam nie można obawiać się szkody.
54. Wszędzie i zawsze jest w twej mocy z terazniejszości czuć się bogobojnie zadowolonym,
w stosunku do ludzi współczesnych zachowywać nakazy sprawiedliwości i ćwiczyć się w
przenikaniu spostrzeżeń, by się co rozumem nie sprawdzonego nie wdarło.
55. Nie patrz na wolÄ™ innych ludzi, ale patrz wprost tam, dokÄ…d ciÄ™ prowadzi natura, i to
wszech-natura przez wypadki twego życia, a twoja- drogą twych obowiązków. Obowiązki zaś
wypływają u każdego z jego ustroju. Dla istot rozumnych zostały stworzone istoty inne, tak
[ Pobierz całość w formacie PDF ]